Sözleşmelerde Kullanılan Yazı Tipleri | Hangi Yazı Tipi | Tipografi

Steve Jobs'un Stanford Üniversitesi mezuniyet töreninde yapmış olduğu konuşmadan;  

O zamanlar Reed Üniversitesi muhtemelen ülkedeki en iyi kaligrafi dersini veriyordu. Kampüsteki her poster, çekmecelerdeki her etiket, çok güzel şekilde elle kaligre edilmişti. Okulu bırakmış olduğum ve zorunlu dersleri almak zorunda olmadığım için kaligrafi dersi alıp nasıl yapıldığını öğrenmeye karar verdim. Serif ve san serif yazı karakterleri, değişik harf kombinasyonları arasındaki boşluğu ayarlama ve harika bir tipografiyi harika yapanın ne olduğu hakkında çok şey öğrendim. Çok güzeldi; tarihsel ve sanatsal olarak o kadar inceydi ki bilim hiçbir şekilde bunu yakalayamazdı ve ben bunu muhteşem buldum. Bunların hayatımda pratik bir uygulama bulma olasılığı yoktu. Ama on sene sonra, ilk Macintosh’u tasarlarken, bir anda aklıma geliverdi. Bunların hepsini Mac’te kullandık. Mac güzel bir tipografiye sahip ilk bilgisayardı. Eğer o derse hiç girmemiş olsaydım, Mac hiç çok yönlü yazı karakterlerine veya boşlukları doğru orantıda kullanan fontlara sahip olmayacaktı. Windows da Mac’ten kopyaladığına göre, hiçbir kişisel bilgisayarın bunlara sahip olmayacağı muhtemeldir. Okulu bırakmamış olsaydım, o kaligrafi dersine girmemiş olacaktım, ve kişisel bilgisayarlar şu an sahip oldukları o harika tipografiye sahip olamayabileceklerdi. Tabii ki üniversitedeyken noktaları ileriye bakarak birleştirmek imkansızdı. Fakat on sene sonra geriye dönüp baktığımda herşey çok ama çok berraktı.

Tipografi (Yunanca: τυπογραφία typographía = τύπος týpos (form) + "graphia" (yazmak)), typographia. Kavram; forma uygun yazmak demektir.

Yazı tipi, punto büyüklüğü, satır uzunluğu, satır arası boşluk ve benzer etkenlerin kombinasyonları ile yapılır. Harf ve yazınsal-görsel iletişime ilişkin diğer elemanların hem görsel, fonksiyonel ve sanatsal düzenlemesi hem de bu elemanlarla oluşturulan bir tasarım dili, anlayışıdır. Reklam amaçlı her faaliyette; mesajı ikna edici kılan tipografi, vazgeçilmez bir unsur olarak öne çıkmıştır.

Bkz: https://tr.wikipedia.org/wiki/Tipografi 

Sözleşmelerde yazı tipine neden dikkat etmeliyiz?

Burada ilk ve en önemli amaç karşı tarafta psikolojik olarak bir imaj yansıtmaktır. Bildiğiniz üzere büyük ve adı geçen firmalar kurumsal kimlik çalışmalarına hatrı sayılır bütçeler ayırarak firmalarını bir standart üzerine dizayn ederek kendi duruşlarını sergilemektedirler. Sizde hazırlamış olduğunuz sözleşmenizde doğru yazı tipini seçerek buna başlayabilirsiniz. Sözleşmenizin içeriğine çok iyi çalışmış olsanız bile sunumunuzu görsellik açısından zenginleştiremezseniz karşı tarafta bırakacağı ilk izlenim "amatörlük" olacaktır. Kesin ve net bundan eminim. Pazardan aldığınız sebze ile Macro Center'dan aldığınız sebze hiç bir zaman aynı gözükmez, fakat tadı genellikle aynıdır, ama Macro Center'a 2 katı para ödersiniz.

Neden "amatör" olarak gözükeceksiniz?

Aynı bu yazıda olduğu gibi, comic sans ile yazacağınız bir sözleşmenin karşı tarafa vereceği amatörlük hissinin yanı sıra bu yazı tipi çocukça da gelecektir. (Comic sans ile sözleşme yazmaktan kaçının) Aşağıda ki görselde psikolojik olarak yazı tiplerinin insanlarda bıraktığı his anlatılmaktadır. Times New Roman gelenekçi, Century Gothic şık, Helvetica Bold istikrar etkisi bırakmaktadır. (bkz: https://www.crazyegg.com/blog/psychology-of-fonts-infographic/)

Nelere dikkat etmeliyiz?

Öncelikle "şu" yazı tipi sizin için en uygun olandır diye bir öneride bulunmam çok zor. Buna yaptığınız iş, sektörünüz, firmanızın geçmişi ve karşı tarafta bırakmak istediğiniz izlenim belirleyecektir. Sadece ufak birkaç örnek verebilirim. Örneğin geçmişi uzun yıllara dayanan, daha çok klasik olmakla ilgilenen ve karşı tarafa da biz geçmişten gelen bir tecrübe ile hareket ediyoruz ve gelenekçiyiz demek istiyorsanız "tırnaklı" olarak söylenilen Serif yazı tiplerini seçmelisiniz. Bunun en bilinen örneği 1932 yılında ortaya çıkan Times New Roman'dır. Ama tam tersi yeni bir teknoloji şirketini temsil ediyorsanız, karşı tarafa biz yenilikçiyiz, dinamiğiz, güne ayak uydururuz izlenimini bırakmak istiyorsanız İsviçre menşeili  "tırnaksız" olarak çevireceğimiz sans serif yazı tipi olan Helvetica sizin için doğru olandır. Tabiiki iş sadece doğru yazı tipini seçmekle de bitmez. Sözleşmenizi hazırlarken dikkat etmeniz gereken en önemli hususlardan bir taneside sözleşmenizde tek tip yazı kullanmanız olacaktır. Başlıkta, alıntıda, normal paragrafta farklı yazı tiplerine yer verirseniz maalesef buda hazırladığınız sözleşmenin içeriğini bir anda görünmez hale getirebilir. Bu tarz kullanımlarda daha çok aynı yazı tipinin kalın, italik, küçük font, büyük font gibi seçenekleri ile sözleşmenizi düzenlemeniz sizi daha profosyonel olarak gösterecektir. Tabi uyarmadan geçemeyeceğim, bir yerden kopyala yapıştır şeklinde sözleşmenize bir madde ekliyorsanız genellikle kopyaladığınız yerdeki font ile yapıltırmış olursunuz. Bu duruma lütfen dikkat edelim. Tek bir sözleşmede 4 ayrı yazı tipi kullanıldığını görmüşüzdür.

Nedir bu Serif ve Ssns Serif?

“Serif” tırnak demektir. “Sans” ise Fransızca’da olumsuzluk anlamı verir,  böylece “sans-serif” tınaksız anlamına gelir. Tırnaklı yazı tipleri şekilden de anlaşılacağı üzere harflerin daha ayırt edilmesini sağlar, tırnaklar nedeniyle daha kolay anlaşılır ve okur okuduğu metni daha hızlı tamamlar. Tırnaksız yazı tiplerinde ise harflerde ayırt edici bir özellik yoktur, beynimiz bu tipte yazılmış metni anlamak için daha fazla zaman harcar.

Hukuk incelemelerinde en çok kullanılan yazı tipi aşağıdaki şekilde yer almaktadır. Times New Roman en yakın rakibine ezici üstünlük kurarak %53 kullanılmaktadır. Ondan sonra Century Schoolbook %11 kullanılmaktadır. Amerika'da yapılan birçok araştırmada "tırnaklı" yazı tipleri hukuksal yazışmalarda "tıranksız" rakiplerine büyük üstünlük sağlamaktadır. 

Sonuç Olarak

Yukarıda yazılı olanlar çerçevesinde sizde firmanıza en uygun yazı tipini belirleyerek imajınızı kurma yolunda başlangıç adımını atabilirsiniz. Yada tüm tabuları yıkarak kendi karakterinizi ortaya koyabilir, beni kabul ediyorlarsa böyle etsinler de diyebilirsiniz... Tercih sizin...